Osman Yorulmaz

İngiliz araştırmacılar Antonio Scialdone ve Martin Howard, Arabidopsis thaliana (tere) bitkisi ile yaptıkları çalışmalar sonrası bunun mümkün olduğunu ortaya koydular. Peki ama nasıl?

Bitkiler gün içinde, büyümeleri için önemli bir süreç olan fotosentez yaparlar, çünkü gündüzleri, atmosferdeki CO₂ ve ışığın sağladığı enerji sayesinde, yapıları için gerekli organik maddeleri sentezler. Geceleri, ışık ve fotosentezin yokluğunda moleküler makineler durmaz, bitkiler organik madde üretmeye devam eder ve bunu metabolizmalarına enerji sağlamaya devam etmek için karbonhidrat rezervlerini (nişasta) kullanarak yaparlar.

Mevsimsel değişiklikler, coğrafi bölge farklılıkları gibi sebepler dolayısıyla güneş her zaman aynı anda batmaz. Öyleyse, geceler aynı uzunlukta sürmezse, bir bitki ertesi gün sabah olmadan nişasta stokunu etkili bir şekilde yönetmeyi nasıl başarır?

Bu soruyu yanıtlamak için, çalışmanın botanikçi yazarları, bitki organizmaları için en son sonuçları olan çok basit bir deney gerçekleştirdiler. Arabidopsis thaliana bitkisini farklı uzunluktaki gecelere maruz bırakmak için ışık kontrollü farklı odalara yerleştirdiler. Şaşırtıcı bir şekilde, gecenin uzunluğu ne olursa olsun, bitkilerin her zaman gün boyunca depolanan nişasta kaynaklarının %95'ini tükettiklerini buldular.

Bilim adamları bitkilerin nasıl adapte olduğunu gözlemlemek için, önceden ayarlanmış 12 saat gündüz / 12 saat gece ritmine sahip kontrollü ortamları kullandılar ve gecenin uzunluğunu aniden 8 saate indirerek veya 16 saate çıkararak değiştirdiler. Her değişiklikte, bitkiler bu duruma adapte oldu ve yine her zaman kaynaklarının %95'ini tüketti. Ortaya çıktı ki; bitkiler gecenin uzunluğunu "tahmin eder" ve iç saatleri şafaktan şafağa süren döngünün 24 saat olduğunu "bilir."

Güneş 8 saatten sonra aniden batarsa (genellikle olduğu gibi 12 saatte değil), bitkinin "biyolojik saati" 24 saati (toplam süre) eksi 8 saati (güneşli) hesaplar ve bu da 16 saat gece olacağı sonucunu verir; Ardından bitki, mevcut kaynak oranını gecenin saat sayısına böler, tüketimini bu şekilde gerçekleştirir.

Sonuç olarak diyebiliriz ki: BİTKİLER MATEMATİKSEL HESAPLAMALAR YAPABİLİR.